Sekularyzacja młodych Polaków

2. Światowe Dni Młodzieży okazały się sukcesem organizacyjnym, religijnym i społecznym. Mimo to pokolenie Polaków urodzone na początku nowego stulecia ma silne poczucie zmienności i niestabilności świata, poszukuje sposobów przezwyciężenia lęku przed przyszłością, mierzy się z własnym kryzysem wiary. Zauważa się spadek liczby uczniów deklarujących uczęszczanie na lekcje religii (z 89 procent w 2013 r. do 75 procent w 2016 r.), natomiast odsetek deklaracji niewiary wzrósł odpowiednio z 5 do 13 procent.

3. W opisie współczesnego pokolenia młodzieży nie można pominąć wspólnych przeżyć pokoleniowych, chętnie opisywanych przez socjologów. W skutecznym przeciwdziałaniu kryzysom młodych Polaków należy pamiętać o ich cechach osobowościowych, formacji sumienia i charakteru, o ekspresji ich marzeń. Dotyczy to zarówno osób, jak i instytucji wspierających rozwój młodzieży.

4. Podstawową instytucją wspierającą dorastanie młodych jest rodzina. Kryzys współczesnej polskiej rodziny jest najczęstszą przyczyną niepowodzeń szkolnych, społecznych i psychicznych młodych Polaków. O ile polska młodzież ma duże poczucie odpowiedzialności za relacje z rodzicami i starszymi, to z drugiej strony cechuje ją niska samoocena oraz małe poczucie motywacji i entuzjazmu do działania. Niepokojąca jest liczba młodych ludzi cierpiących na depresję, a także podejmujących próby samobójcze. Polska młodzież szkolna deklaruje jednak, że chciałaby posiadać stabilną rodzinę i satysfakcjonującą pracę.

5. Najważniejszym zadaniem pozostaje wspieranie rodziców, wychowawców i katechetów w ich staraniach w przezwyciężaniu kryzysu tożsamości młodych oraz uczenie ich odporności na zniewalające i często szkodliwe oddziaływanie kultury popularnej. Wychowawcy nie powinni zapominać, że często za dbałością o wygląd kryje się poszukiwanie własnej tożsamości, za sięganiem po używki – ucieczka przed własną słabością, za ryzykownymi zachowaniami seksualnymi - poszukiwanie relacji i przyjaciół, za zachowaniami agresywnymi - potrzeba akceptacji oraz pokazania swojej samodzielności i niezależności.

6. W tym kontekście najważniejszym zadaniem wychowawczym w polskiej katechezie, w szkole i w pracy duszpasterskiej jest poszukiwanie sposobów towarzyszenia na drodze dorastania osobowościowego, religijnego i społecznego młodych ludzi. Konsekwentnie też radykalnej odnowy wymaga oddziaływanie edukacji religijnej, w której problemy młodzieży powinny stać się przedmiotem rozeznania w świetle wiary. Parafie muszą stawać się cierpliwymi i empatycznymi wspólnotami, w których młody człowiek będzie znajdował pomoc w przezwyciężania kryzysu wiary, cieszył się celebracją sakramentów oraz pomagał cierpiącym i ubogim.

7. Wydaje się, że najlepszą formą przeciwdziałania sekularyzacji młodego pokolenia jest rozumienie języka młodych, obecność w ich środowiskach życia, słuchanie tego co mówią i rozpoznawanie ich dążeń, lęków i pytań. W tym duchu należy analizować wpływ technologii informatycznych na życie młodego pokolenia. Internet jest podstawowym środowiskiem, w którym funkcjonuje współczesna młodzież (ponad 90 procent). Niesie on pewne znane już zagrożenia (anonimowość jako czynnik zwiększający nieodpowiedzialność, dostęp do pornografii, komunikacja traktowana jako rozrywka i ucieczka od własnych problemów, sztampowość i fikcyjność relacji społecznych). Warto jednak zauważyć, że najczęstszym przeznaczeniem serwisów społecznościowych pozostają rozmowy i rozrywka, a najczęstszymi grupami społecznościowymi są grupy szkolne i hobbystyczne.

8. Ucząc krytycyzmu i odpowiedzialności w korzystaniu z mediów społecznościowych, rodzice, katecheci i wychowawcy chrześcijańscy powinni uwzględnić fakt, że tylko połowa młodych ludzi spotkała się w mediach społecznościowych z treściami religijnymi. 92 procent młodych Polaków nie ma związku z żadną grupą religijną w internecie, a wielu uważa, że sposób prezentacji treści religijnych w internecie jest nieciekawy. Dotychczasowe działania Kościoła na tym polu spotykają się z dość słabym odzewem.

9. Poza tradycyjnymi i wciąż obecnymi w Kościele w Polsce formami oddziaływania duszpasterskiego na młodzież (parafialnym życiem sakramentalnym, pracą z ministrantami, formacją w katolickich ruchach i stowarzyszeniach młodzieżowych), poza inicjatywami związanymi z Rokiem św. Stanisława Kostki w Polsce, zintensyfikowanymi w kontekście przygotowania do poświęconego młodym Synodu Biskupów w październiku 2018 r. (Młodzież, wiara i rozeznanie powołania), ważnym zadaniem w przezwyciężaniu sekularyzacji jest rozbudzanie zainteresowania młodzieży wiarą i religią poprzez działania pozalekcyjne i pozaparafialne. W diecezji płockiej okazję ku temu stworzy drugi już Synod Młodych, który będzie miał miejsce pod koniec sierpnia 2018 r.

Żywimy nadzieję, że stanie się on impulsem do aktywnych działań młodych katolików diecezji płockiej, także w przestrzeni mediów społecznościowych. Nic nie stoi też na przeszkodzie, aby nowa ewangelizacja młodych katolików wykorzystywała nowe możliwości komunikacji społecznościowej.

Płock, dnia 11 lipca 2018 r.

Święto św. Benedykta patrona Europy

Ks. prof. dr hab. Ireneusz Mroczkowski

Przewodniczący Rady Społecznej przy Biskupie Płockim