Innowiercy na Ziemi Gostynińskiej

W XVI i XVII wieku Ziemię Gostynińską zamieszkiwali przede wszystkim katolicy. Protestanci stanowili dwa procent ludności, natomiast ponad dwukrotnie liczniejsi byli Żydzi. Ci ostatni mieszkali najczęściej w miastach. Janusz Szczepański w „Dziejach Gostynina i Ziemi Gostynińskiej” (rozdział „Gostynin i Ziemia Gostynińska w latach 1462–1793”) podkreśla, że inaczej było jednak na Mazowszu, gdzie ludność wyznania mojżeszowego osiedlała się na wsiach, w karczmach dworskich, browarach i gorzelniach.

Żydzi pochwalić się mogli jedną z najokazalszych świątyń na terenie Ziemi Gostynińskiej. W roku 1710 została zbudowana drewniana synagoga w Gąbinie (na zdjęciu). Barokowa bożnica stanęła na wzgórzu u zbiegu ulic Ciasnej i Tylnej. Świątynia została wyremontowana w 1893. Nie przetrwała drugiej wojny światowej, spalona przez okupantów niemieckich 21 września 1939.

Niewielkie były na terenie Ziemi Gostynińskiej wpływy reformacji. Dała ona o sobie znać głównie w Suserzu. W latach 1545–1595 miejscowy kościół przeszedł za sprawą właściciela wsi Krzysztofa Lasockiego w ręce innowierców. Liczba protestantów na Ziemi Gostynińskiej znacząco wzrosła, gdy pojawili się osadnicy olenderscy wyznania ewangelicko-augsburskiego. W Sadach, Wymyślu i Holendrach Czermińskich pojawili się również mennonici (wyznanie protestanckie powstałe w 1539 r. w Holandii, jest jednym z nurtów baptyzmu, a nazwę wywodzi się od założyciela – Menno Simonsa), którzy w XVI wieku przybyli z Holandii na Żuławy Wiślane, później zaś wzdłuż doliny Wisły powędrowali na południe. Swoją największą osadę na Mazowszu założyli w Kazuniu.

Za tydzień o pałacach Ziemi Gostynińskiej.