Nasz czas jest czasem otwartym…

Janusz Stanisław Pasierb (1929–1993), absolwent Seminarium Duchownego w Pelplinie z 1952 r., filozof i poeta, pracę duszpasterską łączył ze zdobywaniem kolejnych stopni akademickich. W latach 1958–1963 studiował archeologię, historię kultury, patrologię w Rzymie i Fryburgu. Doktorat z archeologii uzyskał w Papieskim Instytucie Archeologii Chrześcijańskiej w Rzymie. Habilitował się w 1964 r. na Wydziale Historii UW. Zwieńczeniem jego kariery naukowej była profesura zwyczajna w 1982 r. Profesor interesował się m.in. zabytkami sztuki sakralnej, wizerunkami oraz portretami epoki renesansu i baroku. Uznany został nie tylko za wybitnego znawcę sztuki, ale zarazem za „myśliciela głęboko oddanego refleksji filozoficznej, czego wyraz dał w swoich esejach”.

Książka dr Grzybowskiej ma strukturę trójdzielną, składa się z trzech części nazwanych greckimi terminami Chronos, Kairos i Ergon. Jak wskazuje tytuł książki dotyczy ona tego, co ks. Pasierba interesowało najbardziej „odróżnienie czasu biologicznego, przyrodniczego, zamkniętego od czasu duchowego, otwartego”. Czas biologiczny, zamknięty to krąg powtarzających się wydarzeń, podobnie jak w przyrodzie. Człowiek walczy z czasem, ucieka przed nim, a tym samym przed śmiercią. Czas biologiczny ma celową perspektywę, tak jak przyroda, którą zachwycał się ksiądz Pasierb. Przyroda prowokowała go do rozważań nad własnym życiem, a nade wszystko nad problemem przemijania, czyli przejścia na drugą stronę życia i odchodzenia. Lęk przed odchodzeniem jest jednak wtedy, gdy uśmiercimy Boga. A właśnie czas otwarty prowadzi do Boga Ojca (Kyrios). Problematyce „otwierania czasu” poświęcona jest druga część książki. Owo tytułowe Kairos, to otwieranie czasu chrześcijańskiego, czasu Boga. Kairos przemienia czas natury Chronos w „czas sposobu zasługiwania i zbawienia”.

Trzecia część publikacji nosi tytuł Ergon. Termin ten to z greckiego praca, czyn, dzieło, ale też działanie stwarzającego Boga. Dotyczy też spraw kultury i liturgii. Według ks. Pasierba istnieje ścisła więź łącząca kulturę, liturgię i wciąż odnawiający się Kościół. Sednem kultury jest sztuka, która posiada zdolność przekształcania czasu. Liturgia daje możliwość spotkania Boga z człowiekiem.

Książka dr Elżbiety Grzybowskiej, jak zauważył ks. prof. Henryk Seweryniak, „splata wszystkie wspomniane przez ks. Pasierba wątki: przemijania, czasu otwieranego przez Boga w świętych znakach liturgii i wreszcie czaso-przestrzeni Kościoła”.

Wróćmy jeszcze raz do owego tytułowego Kairos – Kyrios. Bliżej wyjaśnia te słowa sam Pasierb w swojej książeczce Czas otwarty wydanej w 1972 r. w Poznaniu: „Objawiający się i udzielający się nam Bóg posługuje się czasem. Znaki czasu nie są oczywiście znakami dawanym nam przez czas, lecz przez Boga. Kairos to w gruncie rzeczy Kyrios: Czas to Pan objawiający się w czasie. Widzieć czas znaczy dostrzegać Boga”.

Podejście do problemu czasu przez ks. Pasierba zawarte w tej książce, stało się inspiracją dla Autorki do napisania swojej pracy.

Elżbieta Grzybowska, która pochodzi z ziemi gostynińskiej, jest doktorem teologii w zakresie teologii fundamentalnej. Pełni funkcję rzecznika Kurii Diecezjalnej Płockiej od 2008 r. Jest korespondentką Katolickiej Agencji Informacyjnej, była katechetką, a także współpracownikiem „Tygodnika Płockiego” w latach 1998–2008. W zakresie swoich obowiązków dziennikarskich miała m.in. podejmowanie tematyki dotyczącej Gostynina. Jest członkiem Rady Społecznej przy Biskupie Płockim oraz Rady Programowej Katolickiego Radia Diecezji Płockiej. W latach 2012–2015 była Przewodniczącą Komisji ds. dialogu, kultury i mediów 43. Synodu Diecezji Płockiej. Aktualnie Uczestniczka Maratonów Teologicznofundamentalnych w Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie i autorka „Bloga rzecznika” na stronie internetowej diecezji płockiej.

Tematyka książki dr Grzybowskiej pozornie może wydawać się trudna, ale jak podpowiada promotor „Warto wziąć do ręki tę książkę, bo sięga po »kawałek« życia każdego z nas. Nie boi się stawiać osobistych pytań i rzucać wyzwań w ważnych kwestiach. Dotyka trudnych obszarów cierpienia i bólu z całą delikatnością i szacunkiem, jednocześnie podsuwając próbę mądrej odpowiedzi.”.

Publikacja jest do nabycia w Płockiej Księgarni Diecezjalnej lub można ją otrzymać bezpośrednio od Autorki. (BKP)

431. E. Grzybowska, Kairos – Kyrios. Człowiek i jego czas w eseistyce Janusza Stanisława Pasierba, Płock 2018, ss. 431.